Εδώ και 12 μέρες, από την Τρίτη 12/6 στις 23:15, την ώρα που μαύρισαν τα κανάλια της ΕΡΤ και μαζί τους οι μισοί τηλεοπτικοί αριθμοί στο κοντρόλ (ΡΙΚ, Κανάλι Βουλής, CNN, Deutsche Welle κ.ά.) βιώνουμε μια κατάσταση μετατραυματικής διαταραχής. Είναι ίσως πολύ νωρίς για να αντιληφθούμε τι σημαίνει πραγματικά το κλείσιμο της ΕΡΤ, τόσο στη δική μας καθημερινότητα, όσο και στην καθημερινότητα των ακριτικών περιοχών, των Ελλήνων του εξωτερικού, τόσων και τόσων διαφορετικών περιπτώσεων. Η ίδια η πολυσημία της ΕΡΤ μας εμποδίζει να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα για το τι πλησιάζει από το μέλλον και για το τι μουτζουρώνεται στο παρελθόν (είμαι αλήθεια περίεργος να μάθω τι γνώμη έχουν για τον Αντώνη Σαμαρά και το επιτελείο του ο Πίκος-Απίκος, ο Δυστροπόπιγκας και ο Ρούχλας που είναι Λα). Το μόνο που είναι απόλυτα ορατό, είναι ό,τι ξεχύνεται από την άγρια τομή στο παρόν που άνοιξε η κυβέρνηση: 2.660 απολυμένοι μέσα σε λίγες ώρες, ένας αυταρχισμός που ξεσκίζει την όποια πρόφαση κοινοβουλευτικού μανδύα, φίμωση και λογοκρισία
Για την ελευθερία του Τύπου
Είναι ενδεικτικό πως στην έκθεσή τους για την ελευθερία του Τύπου για το 2013, οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα τοποθετούν την Ελλάδα στην 84η θέση, αρκετά κάτω από χώρες με ισλαμική δημοκρατία όπως η Μαυριτανία (67η θέση), ή από χώρες με σχεδόν απόλυτη μοναρχία όπως το Μπουτάν (82η θέση, πρώτες –τύποις– εκλογές το 2008). Το λίκνο, λοιπόν, της δημοκρατίας βρίσκεται χαμηλότερα από χώρες όπως η Κένια, η Τανζανία και η Ζάμπια, ενώ μετά την «τολμηρή και ριζοσπαστική τομή» της Νέας Δημοκρατίας (έτσι ονομάζεται το κλείσιμο της ΕΡΤ) μοιάζει ικανή να αναμετρηθεί με χώρες όπως η Γουινέα (86η), η Μαδαγασκάρη (88η) και η Γκαμπόν (89η). Το γεγονός πως οι τρεις αυτές χώρες έχουν δικτατορικά καθεστώτα δεν πρέπει να μας προβληματίζει, αφού η δική μας δημοκρατία δεν γνωρίζει αδιέξοδα. Τη στιγμή αυτή η Ελλάδα είναι μάλλον η μόνη χώρα στον κόσμο χωρίς δημόσια μέσα ενημέρωσης. Και ενώ η πρώτη μέριμνα μιας δικτατορίας θα ήταν να κλείσει όλα τα ιδιωτικά κανάλια και τις ιδιωτικές εφημερίδες, στο θαυμαστό νέο κόσμο της χρεοκρατούμενης Ελλάδας –με την καλειδοσκοπική διάθλαση και την αντιστροφή των όρων, των αρχών και των λέξεων– είναι τα μέσα ιδιωτικού συμφέροντος αυτά που καλούνται να υπηρετήσουν το ιερό λειτούργημα της ενημέρωσης (αντικειμενικά πάντα και προφανώς μακριά από συμφέροντα) και η δημόσια τηλεόραση αυτή που είναι ενοχλητική και κλείνει.
Υποκρισία και αυταρχισμός
Η ανερυθρίαστη υποκρισία του αυταρχισμού έκανε άλλωστε την εμφάνισή της μαζί με τη φαιδρή φιγούρα του Σίμου Κεδίκογλου το απόγευμα της προηγούμενης Τρίτης. Και αυτό γιατί ο Σίμος Κεδίκογλου είναι η απόλυτη ενσάρκωση όλων όσων καταγγέλλει: μέσα από τις διαδικτυακές δημοσιεύσεις του πρώην διευθυντή ειδήσεων της ΕΡΤ Γιώργου Κογιάννη και του πρώην αρχισυντάκτη της ΕΤ1 κ. Γιάννη Κριτσαντώνη μαθαίνουμε πως ο σημερινός κυβερνητικός εκπρόσωπος (ανάμεσα στα άλλα) διορίστηκε στην ΕΡΤ ελέω πατρός (του βουλευτή και υπουργού του ΠΑΣΟΚ Βασίλη Κεδίκογλου), σπούδασε στο εξωτερικό με λεφτά της ΕΡΤ, υπέγραψε σύμβαση αορίστου χρόνου όταν οι υπόλοιποι συνάδελφοί του ήταν συμβασιούχοι των δύο μηνών και… και… και… Από τη σημερινή του θέση, ο Σίμος Κεδίκογλου διόρισε όλους όσους σήμερα κατηγορεί για κακοδιαχείριση και αδιαφάνεια. Σύμφωνα με πρόσφατες καταγγελίες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος με προσωπικές παρεμβάσεις και τηλεφωνήματα, διόρισε 24 δικά του άτομα στην ΕΤ3 τους τελευταίους μήνες, ενώ στο ίδιο διάστημα δεν ανανεώνονταν λήγουσες συμβάσεις δημοσιογράφων και τεχνικών. Οι συνολικές αμοιβές των 24 αυτών προσληφθέντων, αντιστοιχούσαν στη μισθοδοσία 180 εργαζομένων της ΕΤ3. Για άλλη μια φορά, λοιπόν, η κυβέρνηση προκειμένου να επιβάλει τις αποφάσεις της ταυτίζει ένα φαινόμενο με τα όποια συμπτώματά του –συμπτώματα βέβαια για τα οποία η ίδια ευθύνεται– και απαξιώνει έναν ολόκληρο εργασιακό κλάδο (παλαιότερα οι εργαζόμενοι στο μετρό, αργότερα οι καθηγητές και τώρα οι εργαζόμενοι στην ΕΡΤ). Και ενώ ο πρωθυπουργός κλείνει την ΕΡΤ επικαλούμενος λόγους διαφάνειας και εξυγίανσης, μια μέρα μετά βραβεύει τον Δημήτρη Μελισσανίδη στο Μέγαρο Μουσικής κατά του οποίου εκκρεμούν ακόμα οι υποθέσεις για λαθρεμπόριο πετρελαίου και για απειλές κατά της ζωής δημοσιογράφων…
Παρά τις όποιες δυσλειτουργίες, η ΕΡΤ δεν αποτελούσε μόνο ένα δημόσιο μέσο, αλλά ταυτόχρονα μια διαφορετική κατεύθυνση προς την οποία θα μπορούσε να κινηθεί η τηλεόραση. Ίσως να μην έφτανε πάντα στο στόχο αλλά σίγουρα έδειχνε προς τα εκεί. Με το κλείσιμο της ΕΡΤ η κυβέρνηση παύει και όλες τις τηλεοπτικές εναλλακτικές επιβάλλοντας τη δική της κουλτούρα. Μια κουλτούρα όπου οι ποιητές είναι λαπάδες (Κούβελας), όπου η ζωή των μεταναστών πρέπει να γίνεται δύσκολη ώστε να αισθάνονται ανεπιθύμητοι (Άδωνις), μια κουλτούρα που ταυτίζει Λιλιπούπολη με το Ράδιο Μόσχα (Αβέρωφ). Σκυλάδικο, αυταρχισμός και εθελοδουλία.
Η μαύρη οθόνη
Καλώς ήρθατε, λοιπόν, στα λιβάδια του μαύρου, εδώ που το κάθε χρώμα είναι σύνθημα αντίστασης και η κάθε λάμψη ποινικοποιείται. Εδώ που οι ισχυροί απαξιούν τόσο μέσα στα αλαζονικά τους τεντώματα ώστε να αδιαφορούν ακόμα και να τοποθετήσουν μια μακέτα στη θέση του μαύρου –έστω με τον νεοδημοκρατικό Φοίνικα του Μπουεναβεντούρα Μουρούτη και των στρατιωτών της Ομάδας Αλήθειας. Η κυβέρνηση καδράρει το σκοτάδι, τοποθετεί ένα μαύρο τετράγωνο στο κέντρο κάθε σαλονιού, μπροστά από κάθε οικογένεια. Δεν κοιτάμε πια την τηλεόραση, αυτή μας κοιτά με το βουβό της βλέμμα, μέσα από το κορνιζαρισμένο της κενό. Εξετάζει, απειλεί, απαγορεύει. Ένα μάτι χωρίς βλέφαρα, μας εξιστορεί την πηχτή σιωπή του, τον εκκωφαντικό βόμβο της παύσης και μας επιβάλλει να τον επαναλάβουμε στην εντέλεια. Σκοτάδι, λοιπόν, γύρω, χωρίς μια μαρμαρυγή, όπως έλεγε ο παλιός ο ποιητής μας; Ο κόσμος μέσα και έξω από το Ραδιομέγαρο δείχνει να διαφωνεί. Ας είναι, λοιπόν, το πλήθος, μέσα στο συνεχές ανακάτεμα και στην ασταμάτητη ροή του, μέσα στην αντίφαση και τις αντιθέσεις του από το συνδυασμό στη σύνθεση ένα νέο, δικό μας χρώμα.
(στην εφημερίδα Εποχή)
Του Θωμά Τσαλαπάτη
Ο Τοίχος 